Welkom, herken jij jezelf in de verhalen die hier verteld worden of wil je hier meer over weten? Word dan lid en praat gezellig mee. Iedereen is welkom op het gebied van spiritualiteit.

Alles wat vermeld wordt op deze website is naar waarheid van de poster zelf, neem enkel datgeen aan waar jij jezelf goed bij voelt.
Ieder zijn/haar eigen waarheid, respecteer deze...

[ Advertenties ]
Online Tarot Legging - Spirituele Datingsite

Het is momenteel 28-03-2024, 20:26:06

Alle tijden zijn UTC+01:00




Nieuw onderwerp plaatsen  Reageer op onderwerp  [ 5 berichten ] 
Auteur Bericht
 Berichtenonderwerp: Weten vs. Geloven
BerichtGeplaatst: 19-04-2010, 17:24:02 
Offline
Reus
Reus
Gebruikersavatar

Lid geworden op: 06-10-2007, 20:26:29
Berichten: 1718
Locatie: Antwerpen
Over weten en geloven

Weten en geloven, twee verschillende woorden met eigen betekenissen. Desondanks lijken ze in de praktijk vaak met elkaar te vervloeien tot een warrig netwerk van definities dat neigt te verzanden in relativisme. Van het letterlijke woordelijke niveau stijgen we dan algauw op naar het niveau van het individuele begrippenkader, waarbij weten en geloven niet langer woorden uit een woordregister zijn, maar ideeën voorstellen, complete begrippen in het hoofd van de taalgebruiker.

Een begrip dat de semantiek (= betekenisleer op woordniveau) ons geleverd heeft is de entailment, wat vrij te vertalen valt als het ‘logisch impliceren van iets’. Wanneer ik bijvoorbeeld zeg: ‘Piet is vermoord’, dan impliceert die uiting dat ‘Piet dood is’. Als ik nu zeg: ‘Ik weet dat Piet iets stouts gedaan heeft’, dan heeft dat ook implicaties. Denk bijvoorbeeld aan: ‘Piet doet dingen die stout zijn’ en ‘Ik ken feiten van Piet’. De eerste implicatie, dat Piet stoute dingen doet, kan geen zekere kennis zijn zonder dat de ‘ik’ er kennis van heeft. Als die zekere kennis ontbreekt, dan is de uitspraak niets meer dan een veronderstelling, een presuppositie. Nu, kennis hebben van iets is cruciaal. Als men iets weet, dan kent men het. Als ik Piet ken, dan heb ik weet van diens bestaan. Als ik weet dat de aarde rond is, dan ken ik bepaalde natuurfeiten. Kortom, weten is een factief werkwoord: het veronderstelt feitelijkheid.

Neem nu, ter illustratie, de volgende zin:

‘Het spijt me dat je op blote voeten door de regen moet lopen.’

Spijten is eveneens een factief werkwoord, en het vooronderstelt dat de verdere informatie in de zin waar is. De spreker gaat ervan uit dat de inhoud van de bijzin waar is, dus dat de aangesprokene op blote voeten door de regen moet lopen. Dan trekken we de lijn door, naar dit voorbeeld:

‘Ik weet dat de zon nog tien miljard jaar te leven heeft’.

Hierbij wordt door middel van weten ervan uitgegaan dat de bijzin waar is, dus dat de zon nog tien miljard jaar te leven heeft. De presuppositie is dat de zon nog tien miljard jaar leeft.

Deze notie verklaard waarom het vreemd is om zoiets te zeggen als ‘Ik weet niet dat een voetbal rond is’ of ‘Ik weet niet dat jij jarig bent’. Immers, op het moment van spreken gaat de spreker ervanuit dat iets waar is en veronderstelt dus de feitelijkheid van iets, terwijl hij daar helemaal geen oordeel over kan hebben. De waarheid van iets wordt veronderstelt, wat eigenlijk niet kan in combinatie met het werkwoord plus ontkenning ('niet'). Daarom is het wel correct om te zeggen: ‘Ik wist niet dat een voetbal rond is’, omdat het gebrek aan kennis van waar-onwaar verleden tijd is. Op het moment van spreken kan een uitspraak gedaan worden over de werkelijkheid die waar of onwaar is, omdat de spreker daar weet van heeft en dus factieve werkwoorden kan gebruiken.

Andere factieve werkwoorden zijn o.a. beseffen, (zich) realiseren, trots zijn op, iets vreemd vinden, blij zijn, onverschillig zijn, stellen, verwijten en betreuren. Niet-factief zijn werkwoorden als denken, gokken, beschuldigen, vermoeden en geloven.

Wanneer we niet-factieve werkwoorden gebruiken, dan bedoelen we daarmee dat we weliswaar een uitspraak doen over onze cognitieve toestand, maar dat we níét per se vooronderstellen dat de informatie in de bijzin waar is. Bijvoorbeeld in de zin ‘Ik vermoed dat Piet de dader is’ wijst niets op de feitelijkheid van Piet als dader. Evenzo bij ‘Hij beschuldigd de docent van gerotzooi met een medestudente’, waar het niet zeker is of de docent daadwerkelijk rotzooit met een studente.

Vreemder wordt het als we zinnen als de volgende maken: ‘Ik geloof dat het waar is’. In eerste instantie geeft deze uiting te kennen dat de spreker vermoedens koestert over het waarzijn van iets. Dat het om een vermoeden gaat, blijkt duidelijk uit zinnen die we onmiddellijk als foutief beschouwen: ‘Ik geloof dat het een feit is dat hij dat gedaan heeft’. Juridisch gezien is ook het volgende natuurlijk onhoudbaar: ‘De rechter gelooft dat het terecht is om de gedaagde levenslang te geven, en voert daarom de straf uit’. Bij geloven kan echter ook een ander betekenisaspect aan de orde komen, namelijk die van overtuigd zijn. Wanneer iemand zegt dat hij in Krishna gelooft, dan bedoelt diegene dat hij ervan overtuigd is dat Krishna bestaat, kortom, dat Krishna wáár is en deel uitmaakt van de werkelijkheid. Laten we nu eerst kijken naar de volgende zinnen:

1. ‘Ik geloof dat het regent, want het regent.’
2. ‘Ik geloof dat het regent, want ik hoor tikken op het raam.’
3. ‘Ik geloof dat het regent.’

In zin 1 kan geloven alleen opgevat worden als een staat van overtuiging, omdat in de tweede deelzin iets gesteld wordt. Dit gestelde moet per definitie waar of onwaar zijn. Echter, het vreemde aan de gehele uiting van 1 is wel dit, dat het waar-onwaar voorwáárdelijk is voor het geloof. Met andere woorden, als het niet regent kan de spreker ook niet geloven dat het regent. Tóch is de betekenis van de uiting hier enigszins vreemd. Als we het woord ‘geloof’ in zin 1 vervangen door ‘ben ervan overtuigt’, dan nemen we dat in het dagelijks taalgebruik niet zondermeer voor lief. ‘Ik ben ervan overtuigt dat het regent, want het regent’ is een soort zin dat we als een tautologie opvatten, een ‘dubbelop’. Per slot van rekening zeggen we ook niet dingen als: ‘Ik ben van mening dat de aarde rond is’ of ‘Ik geloof dat blauw blauw is’.

Anders liggen de zaken in zin 2. Over de propositie in de eerste deelzin wordt namelijk níét ofwel hetzelfde ofwel het tegenovergestelde gesteld. Tikken op het raam is strikt genomen een losse tweede opmerking. In de praktijk weet echter iedere taalgebruiker dat dit een argument is voor de eerste uiting, ‘ik geloof dat het regent’. Het voegwoord want doet hier de nodige logisch vereiste werkzaamheden. Wanneer we de tweede deelzin als argument opvatten, dan kan geloven in de eerste deelzin opgevat worden als vermoeden: ‘Omdat ik tikken op het raam hoor vermoed ik dat het regent’. Daarmee is de kous echter nog niet af. Er is namelijk gedegen kennis van de wereld nodig om deze redenering überhaupt maar te kunnen maken. Alleen als men weet dat glas geluid doorlaat en dat een regendruppel als een tik klinkt wanneer het op een dun oppervlak valt, dan pas kan men vermoeden dat het regent wanneer er getik op het raam klinkt. Kortom, er zijn zintuiglijke ondervindingen nodig in de werkelijkheid.

Alleen zin 3 rest nog enige toelichting. Deze onderscheidt zich van 1 en 2 omdat het niets meer en niets minder dan een uiting van geloof is, dus een onzekerheid dat voor nadere discussie en twijfel vatbaar is. De spreker accepteert hier zondermeer het inherente gebrek van geloven. Er zijn geen argumenten waaraan zekerheid over de werkelijkheid ontleent kan worden, dus het geloof is enkel een veronderstelling, een aanname.

Geloven zoals we dat in zin 2 tegenkomen is misschien wel de meest stereotype tegenhanger van het factieve werkwoord weten. Waar weten een stelligheid expliciteert over het al dan niet waar zijn van iets, daar laat geloven ruimte voor bevraging, discussie en twijfel. Wat echter relevant is te beseffen, is dat er wel een argument aan te pas komt op basis waarvan een (geïmpliceerde) uitspraak over de werkelijkheid gedaan kan worden. ‘Ik geloof dat het regent’ is een presuppositie, een vooronderstelling die nog geen toets heeft afgelegd; ‘want ik hoor tikken op het raam’ is een assertie, een bewering, die in dit geval op zintuigelijk bewijs berust. Hierna wordt een logisch verband tussen twee gegevens gemaakt op basis van kennis uit de wereld: tikken op het raam → regen. Dit alles kan geverifieerd en getoetst worden. En dit leidt dan natuurlijk tot weten.

Geloven zoals we dat in zin 1 tegenkomen is wezenlijk anders. Dit werkwoord manouvreerd zich binnen deze context in een lastige positie, een impasse zelfs. Tot deze uitspraak komen we als volgt.

We mogen aannemen dat we verschillende registers werkwoorden hebben, waarvan de ene reeks zekerheden aangeven of uitsluiten, en de andere reeks onzekerheden aangeven of uitsluitsel in het midden laten. Het dagelijks taalgebruik getuigt hiervan. Ook valt het met voorbeelden duidelijk te maken dat weten kennen impliceert. Kennen doen we iets als we informatie uit de omringende werkelijkheid tot ons hebben genomen, kortom: zintuiglijke gewaarwording. Men kan immers niet iets kennen zonder er kennis van genomen te hebben. Geloven impliceert echter geen kennen en hoeft niet per se te berusten op kennis via zintuiglijke gewaarwording. Geloven kan twee kanten opgaan: ofwel iets aannemelijk vinden, ofwel vooronderstellen dat iets waar is. Iets aannemelijk vinden is geen zekerheid. Vooronderstellen impliceert evenmin zekerheid; het is nog niet aan een proef onderworpen, hetzij wetenschappelijk experiment, hetzij zintuiglijke bevindingen. Natuurlijk kan men ondanks dit wel dingen stellen zoals in voorbeeldzin 1, maar dit is een dubieus gebruik van het woord, oneigenlijk ook. Eenzelfde soort zin als 1 is bijvoorbeeld: ‘Ik geloof in Neptunus, want Neptunus bestaat’. Met zulke uitspraken komen we geen stap verder, en ze rieken wat naar cirkelredeneringen: het zal zo zijn omdat het zo is. We kunnen de zojuist genoemde uitspraak herformuleren tot een formule, waarbij geloven G is, Neptunus N, en bestaan B:

als (N = B), dan (N > G)

B schept de voldoendevoorwaarden voor de vorming van G, terwijl G onvermijdelijk, op grond van deze analyse, tot een einde komt bij de bevestiging van N. Als Neptunus inderdaad blijkt te bestaan, dan vervalt G. Men kan immers evenmin zeggen: ‘Ik veronderstel dat blauw blauw is’. Door dit toch te doen schept men een oneigenlijke uitspraak.

Hier op aansluitend is er dus de reeds enkele malen genoemde conditie voor het verkrijgen van de kennis, wat in bovengenoemd voorbeeld vertegenwoordigd is door B. Voor geloven gelden geen voldoendevoorwaarden, wat zoveel wil zeggen dat het niet getoetst kan worden en evenmin geverifieerd hoeft te worden. Door de ‘open ruimte’ die geloven biedt, hetzij voor twijfel hetzij voor nadere aanvulling van kennis, kan het geen aanspraak maken op feitelijkheden in de werkelijkheid. Daarmee kan over iets dat geloofd wordt ook niet gesteld worden dat het waar of onwaar is.

Kort samengevat komt het erop neer dat weten een stelligheid uitdrukt die het één en ander logisch(erwijs) impliceert, aangaande de werkelijkheid. Geloven daarentegen impliceert niet logischerwijs feitelijkheden in de werkelijkheid.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust


Omhoog
   
 Berichtenonderwerp: Re: Weten vs. Geloven
BerichtGeplaatst: 04-05-2010, 20:39:14 
Offline
Elf
Elf
Gebruikersavatar

Lid geworden op: 11-03-2005, 10:17:16
Berichten: 522
hey kiro,

jij bent een echte filosoof!

groetjes
Miracle

_________________
Alle antwoorden zitten in jezelf en zijn direct voor jou beschikbaar. Vertrouw daarop!


Omhoog
   
 Berichtenonderwerp: Re: Weten vs. Geloven
BerichtGeplaatst: 09-06-2010, 22:36:45 
Offline
Groentje
Groentje

Lid geworden op: 23-04-2008, 09:59:18
Berichten: 47
Locatie: Enschede
een filosoof, is dat iemand die weet of geloofd?

_________________
"Politiek heeft geen toekomst; de politiek heeft alleen bestaan vanwege de neurose waarin de mensheid leeft. Als die neurose eenmaal verdwenen is, verdwijnt ook de politiek"


Omhoog
   
 Berichtenonderwerp: Re: Weten vs. Geloven
BerichtGeplaatst: 10-06-2010, 06:22:40 
Offline
Reus
Reus
Gebruikersavatar

Lid geworden op: 06-10-2007, 20:26:29
Berichten: 1718
Locatie: Antwerpen
Beide.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust


Omhoog
   
 Berichtenonderwerp: Re: Weten vs. Geloven
BerichtGeplaatst: 14-09-2010, 22:52:08 
Offline
Kabouter
Kabouter

Lid geworden op: 15-09-2009, 16:03:53
Berichten: 204
weten = geloven
vermoeden = denken
waarheid = waarheid
weten ≠ waarheid

zo zie ik het.
we kunnen het ons niet permitteren om te zeggen 'ik weet',
daarvoor is onze kennis nog niet groot genoeg.

_________________
alles wat ik type is mijn versie van waarheid.
er is geen vaste waarheid die voor iedereen acceptabel is,
daarom smeek je om commentaar op mijn berichten.
weten is een illusie, denk ik.


Omhoog
   
Berichten van vorige weergeven:  Sorteer op  
Nieuw onderwerp plaatsen  Reageer op onderwerp  [ 5 berichten ] 

Alle tijden zijn UTC+01:00


Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 6 gasten


Je kan niet nieuwe berichten plaatsen in dit forum
Je kan niet reageren op onderwerpen in dit forum
Je kan niet je eigen berichten wijzigen in dit forum
Je kan niet je eigen berichten verwijderen in dit forum

Zoek op:
Ga naar:  
cron
© Copyright 2000 - 2013 SpiritueleJongeren.nl